تجزیه و تحلیل و طبقه بندی تحمل به شوری در ژرم پلاسم جو (Hordeum vulgare L.) بومی ایران

به منظور تجزیه و تحلیل واکنش گیاه جو (Hordeum vulgare L.) به تنش شوری ، 1000 ژنوتیپ جو زراعی بومی ایران در سال زراعی94-1393 در دو محیط بدون تنش (مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر-کرج) و تنش شوری (مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد) مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح آگمنت در بلوک­هایی شامل 50 خط کشت انجام شد و در بین هر 10 خط کاشت از ژنوتیپ‌های جو، بذرهای سه رقم شاهد حساس (لاین L-527)، نیمه متحمل (رقم نصرت) و متحمل (رقم افضل) به شوری، به طور متوالی کاشته شدند. در طول فصل رشد، برخی از صفات فنولوژیک، مورفولوژیک و زراعی ژنوتیپ‌های جو  در هر دو محیط اندازه­گیری شدند. به منظور گروه­بندی و شناسایی ژنوتیپ­های متحمل به شوری، تجزیه به مولفه­های اصلی و تجزیه خوشه­ای انجام شد. نتایج نشان داد که علاوه بر عملکرد دانه در شرایط تنش شوری و بدون تنش، صفات روز تا گلدهی و روز تا رسیدگی نیز ارتباط معنی‌داری با تحمل شوری داشتند و استنباط شد که ژنوتیپ‌هایی که دوره رشد زایشی در آنها زودتر آغاز شده و زودرس‌تر بودند، دارای عملکرد بیشتری در شرایط تنش بوده و از شاخص تحمل تنش شوری بالاتری برخوردار بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که ژنوتیپ­های دوردیفه دارای وزن صد دانه و عملکرد دانه بالاتری در شرایط تنش شوری بوده و شاخص تحمل تنش بالاتری داشتند. نتایج کلی این تحقیق نشان داد که در ژرم­پلاسم جو زراعی بومی ایران، ژنوتیپ­های دارای ویژگی‌های زودرسی وارتفاع بوته بیشتر، دارای احتمال سازگاری بیشتری با عوامل محدود کننده ناشی از تنش شوری می‌باشند.